* حيوان خانگي چه نوع حيواني است
گذشته از حيواناتي چون كبوتر، مرغ و خروس، گربه يا طوطي كه در تاريخ ادبي ايران به نگهداري آنان بسيار اشاره شده است؛ امروزه مشاهده برخي حيوانات عجيب و غريب در خانه هاي ايرانيان، اين سووال را در اذهان ايجاد مي كند كه چه حيواني را مي توان خانگي و اهلي دانست؟
دكتر «علي مشيري» جراح متخصص دامپزشكي و مدرس دانشگاه در اين ارتباط به پژوهشگر ايرنا گفت: حيوان خانگي، حيواني است كه قابليت رام شدن داشته باشد و بتواند با انسان ها در داخل خانه زندگي كند. همزيستي يك نوع حيوان، با انسان ها در يك شب پديد نمي آيد و حاصل هزاران سال ارتباط است. نمي توان يك حيوان را از حيات وحش به دام انداخت و وارد خانه ها كرد. حيواني كه متعلق به طبيعت است را بايد در طبيعت آزاد گذاشت.
اين پژوهشگر حوزه حيوانات خانگي افزود: حيواناتي كه از حيات وحش به خانه ها آورده مي شوند؛ اغلب به صورتي خشن و دردناك در دام سوداگران مي افتند و به صورت قاچاق و غيرقانوني خريد و فروش مي شوند. خريد حيوانات حيات وحش با هدف نگهداري آن ها در خانه ها، موجب تقويت اين باندها و شبكه انتقال غيرقانوني حيوانات در سراسر جهان مي شود. اگر يك «ميمون» امروز در بازار زيرزميني به فروش مي رسد، مطمئن باشيد به بدترين وضع در حيات وحش، از مادر خود جدا شده است. سوداگران در بدترين شرايط آن ها را حمل مي كنند و در نهايت به فروش مي رسانند. چنين اقداماتي ممكن است موجب انقراض برخي گونه ها شود.
دكتر مشيري به نكته اي مهم درباره اين حيوانات اشاره كرد و گفت: حيوانات حيات وحش اغلب داراي بيماري هاي مشترك با انسان ها هستند و متاسفانه شناخت چنداني نسبت به اين بيماري هاي مشترك وجود ندارد؛ زيرا در مورد حيوانات خانگي مرسوم و اهلي اطلاعات و پژوهش هاي خوبي وجود دارد؛ اما در مورد حيوانات وحشي مطالعات بسيار اندك است. در عين حال بسياري از حيوانات حيات وحش، قابليت مراقبت هاي بهداشتي اوليه را ندارند. به عنوان مثال نمي توان به درستي آنها را تحت معاينه قرار داد، از آن ها آزمايش خون گرفت و آزمون هاي متداولي كه براي حيوانات خانگي مرسوم وجود دارد را براي شناخت بيماري هاي آن ها انجام داد.

** بازار داغ فروش حيوانات وحشي به جاي حيوانات خانگي
مدت زماني نمي گذرد كه شهروندان با خبر پيدا شدن شير و پلنگ در خيابان هاي تهران غافلگير شدند. همين امسال بود كه تصاويري نيز از دور زدن برخي شهروندان با پلنگ و ببر در فضاي مجازي دست به دست شد و چنين اقداماتي باعث شد تا رييس پليس تهران بزرگ، مهرماه امسال از گردش عده اي از شهروندان با حيوانات وحشي انتقاد كرده و از برخورد با اين افراد خبر دهد. حال اين سوال براي اذهان پرسشگر مطرح مي شود كه آيا نگهداري از چنين حيواناتي بدون خطر است؟ دكتر مشيري در پاسخ به اين سوال كه آيا شير و پلنگ قابليت نگهداري در خانه را دارند، گفت : اهلي شدن يك حيوان ارتباط بسيار زياد با هوش اجتماعي آن حيوان دارد. نكته مهم آن است كه قدرت بدني حيوان بسيار مهم است. هرگز نبايد حيواني با قدرت بدني بالاتر از انسان را به عنوان حيوان خانگي در نظر گرفت. چنين حيواني قابل اعتماد نيست. بطور مثال شيرها اين امكان را دارند كه با شكار خود ساعت ها بازي كرده و رابطه دوستانه برقرار كنند؛ اما در نهايت شكار خود را از هم بدرند. در مورد حيواناتي همچون تمساح هم بايد گفت افراد زيادي در سراسر جهان وجود دارند كه سال ها از يك تمساح مراقبت مي كردند؛ اما يك روز همان تمساح به آن ها حمله كرده و باعث قطع عضو يا مرگ آن افراد شده است.
بطور حتم شهروندان اين روزها ديده اند كه برخي افراد از جانوراني همچون مار، سمندر و لاكپشت نگهداري مي كنند و با نزديك شدن ايام نوروز، بازار فروش اين حيوانات قوت مي گيرد. دكتر مشيري با رد خانگي بودن بسياري از اين نوع از حيوانات، تاكيد كرد: در حيواناتي چون مار حجم مغز كوچك و بخش حافظه بسيار ضعيف است. حافظه باعث علاقه مندي و اطاعت پذيري مي شود. مار نمي تواند فرد صاحب خود را به يادآورد؛ بنابراين بسيار طبيعي است كه در صورت گرسنگي به صاحب خود حمله كند. در عين حال حيواناتي كه در محيط مرطوب زندگي مي كنند، احتمال انتقال انگل ها را بيشتر دارند. همچنين حيوانات دو زيستي همچون سمندر، نيز خالي از خطرات بهداشتي نيستند؛ زيرا با توجه به اينكه مي توانند در محيط هاي آبي و خشكي زندگي كنند، چرخه بسياري از انگل ها در اين بازه ي زيستي كامل شده و بنابراين مي توانند به عنوان ناقل اين انگل ها عمل نمايند.

** هركسي قادر به نگهداري صحيح از حيوانات نيست
آيا هركسي قادر است كه از هر حيواني نگهداري كند؟ و آيا نگهداري از اين موجودات به ظاهر دوست داشتني، آسان، بي هزينه و بي خطر است؟ در پاسخ به اين پرسش، دكتر مشيري معتقد است: هر تصميم گيري، نيازمند الزاماتي است. نگهداري از حيوانات خانگي نيز نيازمند پيش شرط هايي است. بحث اول در نگهداري از حيوانات خانگي، شناخت كافي است. بايد از خود پرسيد كه آيا حيوان خانگي يك عروسك است يا يك موجود داراي شعور و حق حيات؟ اين سوالي است كه فرد نگهدارنده بايد در ذهن خود به پاسخ آن برسد. حيوان خانگي قرار نيست عروسك يا اسباب بازي افراد باشد. هر حيوان خانگي يك دنياي جديد و پيچيده است. در درون اين دنيا اتفاقات بسيار زيادي مي افتد كه فرد خريدار، حامي يا نگهدارنده حيوان بايد اطلاعاتي اوليه از آن داشته باشد
دكتر مشيري افزود: حيوانات و انسان ها، حقوقي و تكاليفي در قبال هم دارند. نمي توان حقوق حيوانات را فراموش كرد. حيوانات نيز همچون انسان ها مسائل پزشكي و رواني دارند و مي توانند دچار افسردگي و پرخاشگري شوند. بروز چنين مشكلاتي در حيوانات خانگي اغلب ناشي از عدم شناخت صاحبان حيوانات از آنان است. بطور مثال مراقبت بيش از حد از حيوانات مي تواند باعث لوس شدن يا وابستگي آنان شود و حيوان اعتماد به نفس خود را از دست مي دهد. حيوان مي تواند بيش از يك كودك به صاحب خود وابسته شود و در صورت دوري از صاحب خود دچار بيماري مي شود. نمي توان حيواني را تحت مراقبت گرفت و چند روز بعد آن را رها كرد. در اين صورت صدمات شديد رواني و جسماني به اين حيوان وارد مي شود.

منبع:irna